سیم‌های شمع که به آنها وایر شمع نیز گفته می‌شود، جرقه را از سیم پیچ احتراق یا همان کوئل خودرو به شمع‌ها منتقل می‌کنند. در مرحله بعدی، این جرقه مخلوط هوا و سوخت را در محفظه احتراق موتور مشتعل می‌کند و انرژی کافی برای حرکت خودرو فراهم می‌گردد.
این فرآیند با کوئل شروع می‌شود که برق ولتاژ پایین باطری را به ولتاژ بسیار بالا تبدیل می‌کند. اما انتقال این انرژی از طریق وایر شمع اتفاق می‌افتد. اگر این قطعه وجود نداشته باشند و یا به‌خوبی عمل نکند، برق ولتاژ بالا به شمع‌ها منتقل نمی‌شود. در نتیجه بنزین مشتعل نشده و انرژی لازم برای حرکت خودرو فراهم نمی‌گردد. گاهی هم ممکن است این انرژی به‌شکل ناکافی فراهم گردد که سبب سوخت ناقص بنزین و آسیب به قطعات مختلف خودرو می‌شود. سوخت ناکارامد، علاوه بر آسیب به خودرو و کاهش بهره‌وری آن، به محیط زیست نیز آسیب زیادی وارد می‌کند.
ویژگی‌های یک وایر شمع با کیفیت
در هر دو سیستم احتراق مگنتو و باطری و سیم پیچ، شمع‌ها برای اشتعال به ولتاژ بسیار بالایی (در حد ده‌ها هزار ولت) نیاز دارند. این نوع ولتاژ بیشتر سیم‌های موجود در سیستم الکتریکی خودروهای معمولی را از بین می‌برد. زیرا همه آنها برای کار با برق حدود 12 ولت DC، که توسط باطری خودرو تامین می‌شود، طراحی شده‌اند. به‌منظور مقابله با ولتاژهای بالای تولید شده توسط مگنتوها و کوئل‌ها، سیم‌های شمع باید ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- انتقال موثر ولتاژ: پالس‌های ولتاژ بالا را بدون آسیب انتقال دهند.
- نسبت به انتقال الکتریکی به زمین عایق باشند.
- مقاومت و دوام: با دمای بالای موجود در محفظه موتور آسیب نبیند.
- نداشتن تداخل امواج: تداخل الکترومغناطیسی (EMI) یا تداخل فرکانس رادیویی (RFI) نداشته باشد.
- اندازه مناسب
انتقال موثر ولتاژ
کار شماره یک هر سیم شمع این است که بار الکتریکی را از کوئل به شمع‌ها منتقل کند. چالش این است که حداکثر مقدار این شارژ را انتقال دهد. بر این اساس، هر سیم وایر که در انتقال این ولتاژ موثر‌تر عمل کند، بهتر است.
درجه‌بندی مقاومت در برابر عبور جریان، بر حسب اهم بر فوت است. سیم‌هایی با درجه بالاتر اهم بر فوت، جریان کمتری از منبع جرقه به شمع‌ها منتقل می‌کنند. این موضوع می‌تواند عملکرد موتور و مصرف سوخت را به‌طور منفی تحت تاثیر قرار دهد.
مقاومت و دوام
مقاومت در برابر حرارت و دوام، اهمیت فوق‌العاده‌ای برای سیم‌های وایر دارند. در کاربردهای حرفه‌ای، مانند توربوی دوقلوی 2500 اسب بخاری که در ماشین کوروت یا وایپر استفاده می‌شود، سیم‌هایی که برای این منظور ساخته نشده باشند، ذوب می‌شوند. برخی از وایرهای شمع باید 600 درجه سانتی‌گراد را بر روی خود سیم و 2000 درجه سانتی‌گراد را روی چکمه سرامیکی خود تحمل کنند. ژاکت سیلیکونی رنگی چیزی است که این مقاومت حرارتی را فراهم می‌کند، اگرچه مقاومت الکتریکی سیم را نیز افزایش می‌دهد.
یک سیم وایر با کیفیت بالا، در برابر چرخه‌های گرمای زیادی که موتور ماشین به‌شکل روزانه تحمل می‌کند به خوبی مقاومت می‌کند و لازم نیست در زمان کمی تعویض گردد.
نداشتن تداخل امواج
با جابجایی بارها از طریق سیم، میدان الکترومغناطیسی در اطراف سیم ایجاد می‌شود. این میدان می‌تواند با دستگاه‌های الکترونیکی حساس تداخل داشته باشد و نویز ایجاد کند که از طریق رادیو شنیده می‌شود و حتی بر حسگرها نیز تأثیر می‌گذارد. این موضوع به‌عنوان EMI یا RFI شناخته می‌شود و می‌تواند تاثیر منفی زیادی را، به‌ویژه در ارتباطات رادیویی حساس ایجاد کند.
یک سیم وایر خوب باید جوری طراحی شده باشد که حداقل این تداخلات را ایجاد کند. با این حال طراحی سایر قطعات خودرو نیز برای جلوگیری از نویز اثر دارند.
برخی از انواع وایر شمع‌ها برای ایجاد حداقل مقاومت ساخته شده‌اند. برخی دیگر برای سرکوب EMI طراحی شده‌اند. سازندگان سیم شمع از مواد و طرح‌های مختلف هسته برای ایجاد تعادل مناسب برای رسیدن به هدف مورد نظر خود استفاده می‌کنند.
اندازه مناسب
اندازه سیم وایر شاید آخرین ویژگی باشد است که باید در مورد این سیم‌ها در نظر گرفت. اکثر سازندگان، سیم 8 یا 8.5 میلی‌متری را برای اکثر ماشین‌ها توصیه می‌کنند.
دلایل خرابی وایر شمع
پیری سیم‌های شمع در اثر قرار گرفتن در معرض دماهای شدید (گرم و سرد)، مواد شیمیایی موتور (روغن، گریس، مایع خنک کننده و غیره) و تنش های الکتریکی رخ می‌دهد. نشانه‌های رایج خرابی سیم‌های شمع شامل کاهش قدرت، شتاب و بهره‌وری سوخت است. علاوه بر این، روشن‌شدن چراغ موتور یا آسیب قابل مشاهده به کابل‌ها نیز می‌تواند نشانه‌ای از خرابی این سیم‌ها باشد.
حتما ابتدا سیم‌های شمع را بررسی کنید. به‌دنبال هر گونه نشانه‌ای از ذوب شدن یا ترک خوردن باشید. در شرایط زیر، نیاز به تعویض فوری وایرهای شمع است:
آسیب ناشی از ارتعاش (Vibration damage): سایش مداوم ناشی از لرزش موتور می‌تواند اتصال الکتریکی سیم‌ها را در محل شمع شل کند. این موضوع باعث افزایش ولتاژ مورد نیاز برای روشن کردن شمع می‌شود که می‌تواند به سیم‌پیچ احتراق و همچنین سیم‌های شمع آسیب برساند.
آسیب حرارتی: گرمای موتور می‌تواند عایق سیم و چکمه‌ها را بسوزاند. یک چکمه آسیب دیده می‌تواند مانع از عملکرد مناسب وایر شمع شود. عایق سیمی که در قسمت سر آسیب دیده است می‌تواند به ولتاژ اجازه دهد تا به‌جای پرش به شمع، به زمین برود.
آسیب در نتیجه ساییدگی: وقتی سیم‌های شمع بر روی قطعات موتور، به ویژه لبه‌های تیز آن ساییده می‌شوند، عایق آنها دچار بریدگی و شکستگی می‌شود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، ولتاژ می‌تواند به‌جای رسیدن به شمع، به زمین برود.
تعویض وایر شمع
با گذشت زمان، سیم‌های شمع شکننده می‌شوند، ترک می‌خورند و خراب می‌شوند. در چنین مواقعی، جرقه ضعیفی به شمع منتقل می‌شود و یا اصلا جرقه‌ای تولید نمی‌شود. بسته به این‌که چند سیم جرقه‌زنی خراب شده باشد، موتور ضعیف کار می‌کند یا اصلا کار نمی‌کند.
هر زمان که شمع‌ها را عوض می‌کنید، بهتر است که سیم‌های وایر را هم تعویض کنید و بالعکس. از آنجایی که گرما و مسافت پیموده شده دشمن سیم‌ها و سیم‌پیچ‌های احتراق خودرو هستند، این تعویض باعث می‌شود خودروی شما در اوج عملکرد باقی بماند و هزینه بنزین شما تا حد امکان کمتر شود.
با این حال استفاده از وایر شمع با کیفیت، می‌تواند طول عمر آن را زیاد کرده و زمان تعویض را به تاخیر بیندازد.
وایر شمع پرتوناب الکترونیک
شرکت پرتوناب الکترونیک يک سازنده برتر در صنعت قطعات خودرو است كه از سال ١٣٧٤ تا كنون در زمینه تولید قطعات با کیفیت خودرو فعالیت داشته و در حال حاضر با تولید ١.٥ ميليون ست واير شمع در سال، به‌عنوان بزرگ‌ترين تامين كننده واير شمع در سطح خاورميانه شناخته شده است. سیم‌های شمع تولید شده توسط این شرکت، از کیفیت بالایی برخوردار هستند و به‌همین دلیل توانسته‌اند در بازار رقابتی داخلی و خارجی قطعات خودرو، جایگاه مناسب و درخوردی را کسب نمایند.
استفاده از ابزارهای CAE/CAD، این شرکت را قادر ساخته سیم‌های وایر با کیفیت و در عین حال مقرون‌به‌صرفه‌ای را برای عرضه به بازار تولید نماید. این سیم‌ها توسط طیف وسیعی از تولید کنندگان خودرو داخلی به‌کار گرفته می‌شوند.
پرسنل مجرب و کاراآوزده، تجهیزات مدرن و مواد اولیه با کیفیت از جمله مواردی هستند که این شرکت را قادر ساخته تا وایرهای شمع، کویل و سایر قطعات خودرو را با کیفیت مثال زدنی تولید کند.
اجزای وایر شمع پرتوناب الکترونیک
وایر شمع پرتوناب الکترونیک از تعداد انگشت شماری اجزای اصلی تشکیل شده است که شامل موارد زیر هستند:
- یک هادی مرکزی
- یک یا چند لایه عایق
- یک غلاف خارجی
- یک ترمینال شمع یا کوئل
- یک پایانه توزیع کننده
- چکمه‌های عایق ترمینال
هسته اصلی وایر شمع پرتوناب الکترونیک، یک سیم رسانا است که بخشی از مدار بین سیم پیچ احتراق و شمع را تشکیل می‌دهد. از آنجایی که یک الکترود از هر شمع به زمین متصل است، هر لید شمع فقط شامل یک سیم است. ضروری است که هیچ بخشی از وایر شمع هرگز با زمین تماس نداشته باشد. برای این منظور، سیم مرکزی و رسانا در یک ماده عایق محصور شده است. این ماده باید سیم را عایق کند، انعطاف‌پذیر باشد و همچنین در برابر حرارت مقاوم باشد، بنابراین معمولاً از موادی مانند لاستیک EPDM و سیلیکون برای ساخت آن استفاده می‌شود.
هر انتهای وایر شمع دارای یک اتصال ترمینال است. کانکتورهای انتهای شمع معمولاً کانکتورهای فشاری هستند و به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که به قسمت خارجی ترمینال الکترود مرکزی شمع بچسبند. در سمت توزیع‌کننده، کانکتورهای ترمینال معمولاً در داخل گیرنده‌های هر پست می‌لغزند. هر یک از این کانکتورهای ترمینال، هم در انتهای شمع و هم در انتهای توزیع کننده، دارای یک چکمه محافظ سیلیکونی یا لاستیکی نیز هستند. چکمه برای محافظت از ترمینال در برابر آلودگی طراحی شده است، اما گاهی اوقات گریس دی الکتریک در هنگام نصب برای ایجاد حفاظت اضافی اعمال می‌شود.
در برخی موارد، انتهای ترمینال سیم شمع مسئول نگه‌داشتن سیم‌ها در جای خود است. با این حال، چکمه‌ها نیز ممکن است این عملکرد را انجام دهند. برخی از چکمه‌ها برجستگی دارند که به آنها کمک می‌کند روی شمع‌ها در جای خود بایستند، و برخی دیگر دارای گیره‌هایی هستند که در یک کلاهک توزیع کننده در جای خود محکم می‌شوند.
اگر می‌خواهید استفاده از یک سیم وایر خوب را تجربه کنید و برای مدت طولانی نیازی به تعویض آن نداشته باشید، می‌توانید از سیم‌های وایر شرکت پرتوناب الکترونیک بهره ببرید.