رانندگی با ماشین اتومات، به دلیل سهولت استفاده و عدم نیاز به تعویض دنده دستی، به انتخابی محبوب در ترافیک‌های سنگین تبدیل شده است. در این مقاله پرتوناب، به بررسی عملکرد این نوع خودروها، نحوه رانندگی با آنها، اشتباهات رایج و نکات تکمیلی برای رانندگان مبتدی می‌پردازیم.
آموزش مرحله به مرحله رانندگی با ماشین دنده اتومات
تنظیم صندلی و آینه‌ها: قبل از شروع رانندگی، صندلی و آینه‌ها را مطابق با قد و دید خود تنظیم کنید.
بستن کمربند ایمنی: برای اطمینان از امنیت خود و سرنشینان، کمربند ایمنی را ببندید.
قرار دادن دنده در حالت P: قبل از استارت زدن، مطمئن شوید که دنده در حالت پارک (P) قرار دارد.
استارت زدن: با فشردن دکمه استارت یا قرار دادن کلید در سوئیچ، موتور را روشن کنید.
انتخاب دنده: با توجه به نیاز خود، دنده را به حالت دلخواه (D برای حرکت رو به جلو، R برای دنده عقب، L برای دنده سنگین) تغییر دهید.
فشار دادن پدال گاز: برای شروع حرکت، به آرامی پدال گاز را فشار دهید.
ترمز گرفتن: برای توقف یا کاهش سرعت، به آرامی پدال ترمز را فشار دهید.
انتخاب دنده N یا P: در هنگام توقف‌های طولانی یا زمانی که می‌خواهید خودرو را خاموش کنید، دنده را در حالت خلاص (N) یا پارک (P) قرار دهید.
توضیح علامت‌های روی دنده ماشین اتوماتیک
P (Park): پارک
R (Reverse): دنده عقب
N (Neutral): خلاص
D (Drive): دنده معکوس
L (Low): دنده سنگین
اشتباهات رایج در رانندگی با ماشین دنده اتومات
رها کردن سریع پدال گاز بعد از تعویض دنده: این کار می‌تواند باعث تکان خوردن و ضربه زدن به خودرو شود.
نگه داشتن پا روی پدال گاز هنگام ترمز گرفتن: این کار به موتور و سیستم انتقال قدرت فشار وارد میکند.
رانندگی با دنده نامناسب: رانندگی با دنده سنگین در سرعت‌های بالا یا رانندگی با دنده معکوس در سرعت‌های پایین می‌تواند به موتور و سیستم انتقال قدرت آسیب برساند.
عدم تعویض دنده به موقع: تعویض دنده دیرهنگام می‌تواند مصرف سوخت را افزایش دهد و به موتور فشار وارد کند.
مزایای گیربکس اتوماتیک
استفاده از گیربکس‌های اتومات در خودرو در کیفیت تجربه رانندگی با ماشین تاثیراتی دارد و به بهبود آن کمک میکند. برخی از محاسن و مزایای این گیربکس‌ها عبارتند از:
رانندگی آسان و بدون دردسر
عدم نیاز به تعویض دنده دستی: این مزیت به خصوص در ترافیک‌های سنگین و برای رانندگان مبتدی بسیار قابل توجه است. دیگر نیازی به تمرکز بر روی تعویض دنده و هماهنگی بین پدال گاز و کلاچ نیست و می‌توانید با تمرکز بیشتر به رانندگی و جلوگیری از تصادفات بپردازید.
حرکت نرم و روان خودرو: گیربکس اتوماتیک با تغییر نرم و تدریجی نسبت دنده، باعث حرکت نرم و روان خودرو می‌شود و از تکان‌ها و ضربه‌های ناگهانی به هنگام تعویض دنده جلوگیری میکند. این امر رانندگی را برای سرنشینان نیز لذت‌بخش‌تر میکند.
کاهش فشار وارده به راننده: عدم نیاز به تعویض دنده دستی، به خصوص در مسافت‌های طولانی و رانندگی در سربالایی، باعث کاهش فشار وارده به راننده و خستگی او می‌شود.
افزایش تمرکز و ایمنی راننده
تمرکز بیشتر بر رانندگی: با حذف نیاز به تعویض دنده دستی، راننده می‌تواند تمرکز بیشتری بر رانندگی، شرایط ترافیک و جاده داشته باشد و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری کند.
کاهش احتمال خطا: در گیربکس اتوماتیک، احتمال خطا در تعویض دنده و نیم‌کلاچ کردن که می‌تواند به موتور و گیربکس آسیب برساند، به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
رانندگی مناسب‌تر برای افراد دارای معلولیت: گیربکس اتوماتیک رانندگی را برای افراد دارای معلولیت یا محدودیت حرکتی که توانایی استفاده از کلاچ و تعویض دنده دستی را ندارند، آسان‌تر و امکان‌پذیر میکند.
افزایش راحتی و رفاه سرنشینان
حرکت آرام و بدون تکان: گیربکس اتوماتیک با حرکت نرم و بدون تکان، رانندگی را برای سرنشینان، به خصوص کودکان و افراد مسن، راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر میکند.
کاهش سر و صدا: گیربکس اتوماتیک به طور کلی صدای کمتری نسبت به گیربکس دستی تولید میکند و باعث ایجاد آرامش بیشتر در داخل خودرو می‌شود.
قابلیت رانندگی با یک دست: در مواقعی که نیاز به استفاده از تلفن همراه یا انجام کار دیگری دارید، می‌توانید با یک دست رانندگی کنید و فرمان را کنترل کنید.
مزایای دیگر
کاهش استهلاک موتور و گیربکس: در صورت رانندگی صحیح، گیربکس اتوماتیک می‌تواند باعث کاهش استهلاک موتور و گیربکس به دلیل عدم نیاز به نیم‌کلاچ کردن و تعویض دنده نامناسب شود.
افزایش ارزش خودرو: به طور کلی، خودروهایی که مجهز به گیربکس اتوماتیک هستند، ارزش بیشتری در بازار دست دوم دارند.
قابلیت رانندگی در سربالایی: در سربالایی‌ها، گیربکس اتوماتیک به طور خودکار دنده مناسب را انتخاب میکند و از عقب‌گرد خودرو جلوگیری میکند.
نحوه عملکرد ماشین دنده اتومات
در ادامه مطلب برخی توضیحات فنی مربوط به ماشین‌های دنده اتومات را ارائه می‌کنیم و درمورد تفاوت‌های کارکرد اجزای این خودروها صحبت خواهیم کرد.
اجزای اصلی گیربکس
مبدل گشتاور: وظیفه اصلی مبدل گشتاور، انتقال گشتاور موتور به جعبه دنده و ایجاد حرکت نرم و روان خودرو است. این کار با استفاده از دو مجموعه پره چرخان در داخل محفظه پر از روغن انجام می‌شود. گشتاور موتور باعث چرخش پره‌های سمت موتور می‌شود و این چرخش به روغن و سپس به پره‌های سمت جعبه دنده منتقل می‌شود.
جعبه دنده سیاره‌ای: وظیفه اصلی جعبه دنده سیاره‌ای، تغییر نسبت دنده و تنظیم سرعت و گشتاور چرخ‌ها با توجه به شرایط رانندگی است. این جعبه دنده از مجموعه دنده‌های خورشیدی، سیاره‌ای و حامل تشکیل شده است. با تغییر موقعیت این دنده‌ها توسط شیرهای هیدرولیکی، نسبت دنده و در نتیجه سرعت و گشتاور چرخ‌ها تغییر میکند.
مجموعه دنده‌ها: وظیفه اصلی مجموعه دنده‌ها، انتقال قدرت موتور به چرخ‌ها است. این مجموعه از دنده‌های مختلف با اندازه‌های متفاوت تشکیل شده است که هر کدام در شرایط خاصی به کار گرفته می‌شوند.
شیرهای هیدرولیکی: وظیفه اصلی شیرهای هیدرولیکی، کنترل جریان روغن و تغییر موقعیت دنده‌ها در جعبه دنده سیاره‌ای است. این شیرها توسط واحد کنترل الکترونیکی (ECU) فرمان می‌گیرند.
واحد کنترل الکترونیکی (ECU): وظیفه اصلی ECU، جمع‌آوری اطلاعات مختلف از جمله سرعت خودرو، دور موتور، فشار روغن و وضعیت پدال گاز، تجزیه و تحلیل این اطلاعات و ارسال فرمان‌های لازم به شیرهای هیدرولیکی برای تغییر نسبت دنده و کنترل عملکرد گیربکس است.
نحوه تعامل اجزای گیربکس
راننده دنده را انتخاب میکند: راننده با استفاده از اهرم تعویض دنده، دنده دلخواه (P، R، N، D، L) را انتخاب میکند.
ECU فرمان را دریافت میکند: ECU فرمان انتخاب دنده توسط راننده را دریافت میکند.
ECU اطلاعات را جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل میکند: ECU اطلاعات مختلفی از جمله سرعت خودرو، دور موتور، فشار روغن و وضعیت پدال گاز را جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل میکند.
ECU فرمان‌های لازم را به شیرهای هیدرولیکی ارسال میکند: ECU با توجه به اطلاعات جمع‌آوری شده، فرمان‌های لازم را به شیرهای هیدرولیکی ارسال میکند.
شیرهای هیدرولیکی جریان روغن را کنترل میکنند: شیرهای هیدرولیکی با توجه به فرمان‌های ECU، جریان روغن را در داخل گیربکس کنترل میکنند.
جعبه دنده سیاره‌ای نسبت دنده را تغییر می‌دهد: با تغییر جریان روغن توسط شیرهای هیدرولیکی، موقعیت دنده‌ها در جعبه دنده سیاره‌ای تغییر میکند و در نتیجه نسبت دنده و سرعت و گشتاور چرخ‌ها تنظیم می‌شود.
مجموعه دنده‌ها قدرت موتور را به چرخ‌ها منتقل میکنند: مجموعه دنده‌ها قدرت موتور را با توجه به نسبت دنده تنظیم شده توسط جعبه دنده سیاره‌ای، به چرخ‌ها منتقل میکنند.
نکات تکمیلی برای مبتدیان
- قبل از رانندگی با ماشین اتومات، دفترچه راهنمای خودرو را به دقت مطالعه کنید.
- در ابتدا در مکان خلوت و بدون ترافیک تمرین رانندگی کنید.
- از عجله کردن و شتاب‌زدگی در رانندگی خودداری کنید.
- به صدای موتور و خودرو توجه کنید تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید.
- در صورت بروز هرگونه مشکل، به یک مکانیک مجاز مراجعه کنید.
- با رعایت این نکات و تمرین رانندگی، می‌توانید به راحتی از رانندگی با ماشین اتومات لذت ببرید و سفری ایمن و بدون دردسر را تجربه کنید.