خودرو شبیه یک اثر هنری است. یک ماشین متوسط شامل 30000 قطعه مختلف است. به‌خاطر سپردن یا حتی آگاهی از نام تمام قطعات خودرو واقعا چالش برانگیز است. با این حال اگر مالک خودرو هستید، لازم است درباره برخی از این قطعات و عملکرد آنها بیشتر بدانید تا در صورت بروز هر گونه مشکل پیش‌بینی نشده، یا حتی بدتر از آن، در زمان تصادف بدانید باید چکار کنید.
در این‌جا به معرفی کامل و جامع اصلی ترین قطعات خودرو می‌پردازیم.
1. شاسی خودرو (The Chassis)
شاسی خودرو در حقیقت اسکلت خودرو است و دقیقا همان‌کاری را برای خودرو انجام می‌دهد که اسکلت بدن ما انجام می‌دهد؛ یعنی بخش‌های مختلف خودرو رو سامان داده، جاهای آنها را مشخص می‌کند و اتومبیل را به‌عنوان یک واحد کلی به نمایش می‌گذارد.
خودروهای مدرن معمولاً یکی از دو سبک شاسی را دارند: یکپارچه (Unibody) یا بدنه روی فریم (body-on-frame). شاسی یکپارچه به این معنا است که بدنه (چیزی که به خودرو شکل بیرونی می‌دهد) و شاسی به‌شکل یکپارچه ساخته شده‌اند و از هم جدا نیستند. این طراحی رایج به کاهش وزن خودرو کمک می‌کنند و سبب می‌شود حرکت نرم‌تر باشد. هزینه تولید این شانسی‌ها کمتر است و ایمن‌تر هم هستند.
در مقابل، در وسایل نقلیه‌ای که شاسی body-on-frame دارند، قاب و بدنه به‌شکل جداگانه ساخته شده و سپس به هم وصل می‌شوند. کامیون‌ها، شاسی‌بلندها و خودروهای آف‌رود از این سیستم استفاده می‌کنند، زیرا انعطاف‌پذیری بهتر، فاصله از زمین و تحمل بارهای سنگین‌تر را ممکن می‌سازد.
2. موتور
موتور قلب خودرو است و مهمترین جزء آن محسوب می‌شود؛ زیرا بدون این قطعه، وسیله نقلیه نمی‌تواند حرکت کند. سوخت به موتور تزریق می‌شود و در آنجا در مجاورت هوا می‌سوزد تا انرژی تولید کرده و خودرو را حرکت دهد. این دستگاه پیچیده برای تبدیل گرمای حاصل از سوخت به نیروی محرکه طراحی شده است. موتور از دو جزء اصلی تشکیل شده است: «سرسیلندر» که می‌توان آن را جدا کرد و «بلوک سیلندر» که پایین‌تر و سنگین‌تر است و به‌عنوان محفظه برای قسمت‌های متحرک اصلی موتور عمل می‌کند.
3. سیستم انتقال قدرت (The Transmission System)
سیستم انتقال قدرت، نیروی تولید شده توسط موتور را به چرخ‌ها منتقل می‌کند. نیروی خروجی از موتور به صورت چرخش میل لنگ است. این چرخش قرار است به چرخ‌ها منتقل شود و باعث حرکت دورانی آنها شود.
سیستم انتقال نیرو از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. این بخش‌ها عبارتند از کلاچ، گیربکس، میل پروانه، دیفرانسیل و محور. چرخ ها در انتهای محور قرار دارند.
کلاچ (Clutch)
کلاچ در کنار میل لنگ قرار دارد. این قطعه از قطعات خودرو مکانیزمی را فراهم می‌کند که حرکت چرخشی یک شفت بر شکل تغییر یافته به شفت دوم منتقل شود. وقتی متور روشن می‌شود و میللنگ میچرخد، نباید بلافاصله چرخ‌ها حرکت کنند. زمانی راننده بخواهد، با استفاده از کلاچ این نیرو را به شکل دلخواه به چرخ‌ها منتقل می‌کند.
سنسور سرعت خودرو
گیربکس (Gearbox)
گیربکس در کنار کلاچ است. این قطعه از قطعات خودرو یک قطار دنده دارد و نسبت‌های دنده متفاوتی را ارائه می دهد. این نسبت‌ها سرعت چرخش شفت خروجی از گیربکس را تعیین می‌کند.
میل پروانه و محور (Propeller shaft & Axle)
میل پروانه خروجی نیرو را از گیربکس به محور منتقل می‌کند. این محور ممکن است در عقب یا در جلو باشد یا در برخی موارد هر دو محور عقب و جلو ممکن است خروجی را از گیربکس دریافت کنند.
خروجی از گیربکس به‌صورت حرکت چرخشی شفت پروانه است که این حرکت به محور منتقل می‌شود.
دیفرانسیل (Differential)
حرکت میل پروانه به دیفرانسیل هدایت می‌شود که آن را 90 درجه می‌چرخاند. این امر ضروری است، زیرا محور در زاویه 90 درجه نسبت به میل پروانه قرار دارد.
یکی دیگر از وظایف مهم دیفرانسیل کاهش سرعت چرخ‌های داخلی و در عین حال افزایش سرعت چرخ‌های بیرونی به همان میزان است. هنگامی که خودرو در یک مسیر منحنی حرکت می‌کند، چرخ‌های بیرونی باید مسافت بیشتری را در مقایسه با چرخ‌های داخلی طی کنند و به همین دلیل باید سرعت بیشتری داشته باشند.
4. بدنه
همان‌طور که در قسمت شاسی ذکر شد، استفاده از یک بدنه جداگانه که ساختار شاسی به آن وصل شده باشد در حال حاضر تقریباً منسوخ شده است و تنها برای برخی از کاربردها برای وسایل نقلیه تجاری سنگین، وانت و ماشین‌های آف‌رود استفاده می‌شود.
جدا از چهار جزء اصلی از قطعات خودرو که در بالا توضیح داده شد، خودرو دارای سیستم‌های کنترلی است که در ادامه مقاله به آنها می‌پردازیم.
5. سیستم کنترل خودرو
سیستم کنترل شامل قطعات خودرو است که برای کنترل حرکت استفاده می‌شوند. این سیستم شامل بخش‌های زیر است:
- سیستم فرمان
- سیستم ترمز
سیستم فرمان
ممکن است در حین حرکت خودرو نیاز باشد که یک مسیر دایره‌ای طی شود. اگر مسیر مستقیم نباشد، خودرو باید در یک زاویه خاص بچرخد. علاوه بر حرکت در مسیر دایره‌ای، ممکن است لازم باشد خودرو در یک زاویه نود درجه به سمت راست یا چپ بپیچد و یا به عقب برگردد.
این چرخش خودرو به سمت چپ، راست یا در مسیر منحنی از طریق مکانیزم فرمان انجام می‌شود. سیستم فرمان باید کاملاً دقیق باشد زیرا خودرو باید در طول مسیر با دقت بچرخد.
سنسور دمای آب خودرو
سیستم ترمز
این سیستم شامل قطعات خودرو است که باعث کاهش سرعت خودرو شده و در مواقع لزوم آن را به‌حالت متوقف درمیآورد. متوقف کردن خودرو به‌اندازه به حرکت درآوردن آن مهم است. این کنترل بر روی حرکت، با کمک ترمز ارائه می‌شود.
6. سیستم الکتریکی
موتور و بسیاری دیگر از قطعات خودرو توسط سیستم الکتریکی موتور تغذیه می‌شود. باتری، دینام، موتور راه‌اندازی، سیم پیچ احتراق و هیتر بخش عمده از سیستم الکتریکی را تشکیل می‌دهند. هر کدام از این قطعات خودرو، وظیفه خاصی را بر عهده دارند که در میان آنها کار باطری از همه مهم‌تر است.
انرژی مورد نیاز برای فعال‌کردن قطعات الکتریکی توسط باتری ماشین تامین می‌شود. خودرو بدون باتری روشن نمی‌‌شود. با تامین ولتاژ به استارت، باتری انرژی شیمیایی را به انرژی الکتریکی مورد نیاز برای راه‌اندازی ماشین تبدیل می‌کند و سپس استارت، موتور را فعال می‌کند که سوخت را سوزانده و خودرو را به حرکت درمیآورد.
سخن آخر
قطعات خودور آن‌قدر زیاد هستند که نام بردن و بیان عملکرد همه آنها در یک مقاله واحد امکان‌پذیر نست. با این حال برخی از قطعات اصلی در خودرو وجود دارند که لازم است همه صاحبان خودرو از وجود و عملکرد کلی آنها اطلاع داشته باشند تا بتوانند ایده صحیحی درباره طرز عمل اتومبیل خود داشته و در صورت بروز مشکل آن را مدیریت کنند. این قطعات شامل شاسی، بدنه، موتور، سیستم انتقال نیرو، سیستم الکتریکی و سیستم کنترل هستند که در این مقاله بررسی شدند.