هر خودرو دارای تعداد زیادی قطعه است که هر یک از این قطعات نقش خاصی در عملکرد و راه‌اندازی آن دارند. شناخت قطعات خودرو و عملکرد آنها، برای بهینه کردن کارکرد و عیب یابی در هنگام خرابی ضروری است.
یکی از قطعات کوچک اما کاربردی خودرو حسگر اکسیژن است. در واقع سنسور اکسیژن یکی از اجزای حیاتی موتورهای مدرن خودرو است که به اطمینان از عملکرد بهینه، کارایی و سطوح انتشار کمک می‌کند. سنسور اکسیژن معمولاً در سیستم اگزوز خودرو یا در نزدیکی موتور و یا بعد از مبدل کاتالیزوری قرار دارد.
برخی خودروها نیز ممکن است چندین سنسور اکسیژن داشته باشند. در ادامه به معرفی و کارکرد این قطعه از خودرو خواهیم پرداخت.
سنسور سرعت میل لنگ خودرو چیست؟
سنسور اکسیژن خودرو کجاست؟
سنسور اکسیژن یکی از انواع سنسور خودرو می‌باشد. حسگر اکسیژن، قطعهای است که روی خروجی لوله اگزوز قرار دارد و می‌تواند فراوانی اکسیژن را در گازهای خروجی تشخیص دهد. این حسگر شامل یک بدنه سرامیکی با پوشش دی اکسید زیرکونیوم است. یک طرف این سنسور در معرض گاز خروجی موتور قرار دارد و طرف دیگر آن در تماس با هوای خارج است.
هنگامی که سنسور اکسیژن توسط گازهای خروجی گرم می‌شود، ولتاژ تولید می‌کند که به کاربراتوار یا ECU ارسال می‌شود. اگر اکسیژن گاز خروجی زیاد باشد ولتاژ بالا و اگر اکسیژن کم باشد ولتاژ پایین تولید می‌شود. ECU از این اطلاعات برای تنظیم نسبت مخلوط هوا به سوخت استفاده می‌کند تا از عملکرد و کارایی بهینه موتور اطمینان حاصل کند.
ماشین‌ها می‌توانند یک یا دو سنسور داشته باشند. در ماشین‌هایی که دو سنسور دارند سنسور اکسیژن به دو صورت کوتاه و بلند است. در حال حاضر، در خودروهای تولید جدید، معمولا دو سنسور تعبیه می‌شود تا اگر سنسور اول دقیق عمل نکرد، سنسور دوم عدم کارایی را جبران کند تا از این طریق بتوان از آلودگی هوا به صورت بهینه جلوگیری کرد.
عمر مفید حسگر اکسیژن، در شرایط مناسب و بدون استفاده از بنزین سرب دار 100000 کیلومتر است.
سنسور دمای آب چیست؟
خرابی سنسور اکسیژن
یک حسگر اکسیژن معیوب می‌تواند منجر به عملکرد ضعیف موتور، کاهش راندمان سوخت و انتشارگازهای مضر شود. از این رو، اطمینان از عملکرد دقیق حسگر اکسیژن و تعویض آن در صورت لزوم ضروری است.
در ادامه علایم خرابی حسگر اکسیژن و علت‌های احتمالی آن را بررسی خواهیم کرد.
علایم خرابی سنسور خودرو
از آنجایی که سنسور اکسیژن به تنظیم مقدار سوختی که به موتور تزریق می‌شود کمک می‌کند، یک سنسور معیوب می‌تواند باعث شود خودرو بیش از حد لازم سوخت مصرف کند. اگر شما متوجه شوید قبلا با مقدار مشخصی بنزین مسافت معینی را طی می‌کردید و حالا این مسافت کاهش پیدا کرده است، می‌توانید به سنسور شک کنید. البته برای دلیل افزایش مصرف سوخت، باید قطعاتی مانند شمع و وایر را نیز چک کنید. اگر از سالم بودن وایر و شمع خودرو مطمئن هستید، احتمالا سنسور عیب پیدا کرده است.
در بسیاری از موارد، نقص در حسگر اکسیژن، باعث روشن شدن چراغ چک موتور می‌شود. این به این دلیل است که رایانه داخلی خودرو تشخیص می‌دهد که مشکلی در سیستم آلایندگی وجود دارد و شروع به آلارم می‌کند.
یک سنسور اکسیژن معیوب می‌تواند باعث شود که موتور در هنگام دور آرام کار کند و یا حتی از کار بیفتد.
از طرف دیگر زمانی که سنسور اکسیژن قادر به اندازه گیری دقیق میزان اکسیژن در گازهای خروجی خودرو نباشد، می‌تواند منجر به افزایش آلایندگی و آلودگی شود.
بد کار کردن و سرخ شدن سر شمع‌ها از نشانه‌های دیگر خرابی این حسگر است.
از دیگر علایم خرابی سنسور اکسیژن می‌توان به استارت خوردن بد، ریپ زدن، بوی بد اگزوز، دوده بستن سر شمع و کپ کردن ماشین اشاره کرد.
علت خرابی
سنسور اکسیژن قطعه بسیار حساسی است. می‌توان گفت آب دشمن این قطعه است. حتما هنگام مراجعه به کارواش برای شست و شو و زیر شویی، داخل سنسور را خشک کرده و باد بگیرد. سرمای زیاد نیز می‌تواند باعث خرابی سنسور شود. ضرباتی که از زیر ماشین به سنسور برخورد می‌کند نیز می‌تواند باعث خرابی این قطعه شود.
رفع عیب سنسور اکسیژن اهمیت زیادی دارد، زیرا یک سنسور معیوب در صورت عدم بررسی می تواند به مرور زمان باعث مشکلات دیگری در موتور شود.
گاهی نیز هنگام بررسی عیب توسط عیب یاب خطاهایی ثبت شده می‌شود که دلیل آن خرابی قطعه اعلام شده دستگاه عیب یاب نیست و ممکن است در اثر بد کار کردن موتور و عیب در سیستم سوخت رسانی، این عیب ثبت شده باشد. در این موارد باید به وجود عیب در قطعاتی مانند حسگر اکسیژن و مانیفولد اشاره نمود.
زمان تعویض سنسور اکسیژن
نحوه شست و شوی سنسور اکسیژن
قطعاتی مانند حسگرها که در مسیر جریان هوای ورودی و خروجی موتور قرار دارند به طور دائم در معرض آلودگیهای چسبنده، چرب و مرطوب می‌باشند و همین آلودگی‌ها به مرور روی قطعات داخلی رسوب می‌کنند و مانع کارایی دقیق آنها شوند. به همین دلیل این قطعات باید مورد بازدید، بررسی و سرویس قرار بگیرند. سلامت، تمیزی و آب بندی بودن این قطعات در کارکرد خودرو تأثیر بسزایی دارد.
تمیز کردن حسگر باعث رفع کپ، مکث موتور، عدم شتاب مناسب مفید، مصرف سوخت و همچنین به افزایش عمر این قطعات کمک می‌کنند.
برای تمیز کردن سنسور اکسیژن باید سیم‌هایی که سنسور را به سیستم الکتریکی خودرو متصل می‌کند جدا کنید. بعد از جداسازی سنسور را تمیز کنید. روش‌های مختلفی برای تمیز کردن سنسور وجود دارد، می‌توانید یک حلال مخصوص یا یک برس سیمی برای از بین بردن آلودگیهای و تجمع پیدا کرده روی سنسور استفاده کنید. بعد از تمیز کردن، سنسور را دوباره نصب کنید. باید اطمینان حاصل کنید که سیم‌ها و سایر اجزایی که در طول فرآیند تمیز کردن جدا کرده‌اید دوباره وصل شده باشند. بعد از اتمام این مراحل خودرو را تست کنید.
سخن آخر
همان طور که گفتیم سنسور اکسیژن قطعه بسیار حساسی است بنابراین موقع خرید این قطعه، باید به یک سری نکات تخصصی مثل مدل ماشین، کد سنسور اکسیژن، کد موتور ماشین، ساژمی یا زیمنسی بودن، رنگ سوکت و مقطع سوکت توجه داشته باشید تا بتوانید سنسور مطابق با وسیله نقلیه خود را خریداری کنید.
حتما از فروشگاه‌های معتبر اقدام به خرید نمایید و تاکید داشته باشید که سنسور مطابق با خودرو شما را به جای سنسور معیوب، استفاده کنند زیرا سنسور خودروهای دیگر ممکن است بعد از تعویض کردن کار کند اما خیلی زود خراب می‌شوند. به هر حال از قطعات استاندارد استفاده کنید تا عمر مفید خودرو افزایش پیدا کند. اگر در این زمینه اطلاعات کافی ندارید بهتر است از متخصصین معتمد این امر کمک بگیرید.